Historie nieznane: Maryna Okęcka-Bromkowa

Maryna Okęcka-Bromkowa (1922-2003)

Urodziła się 26 czerwca 1922 roku w Uściługu na Wołyniu. Ukończyła Liceum Gospodarstwa Wiejskiego w Jazłowcu koło Buczacza. W latach 1945 -1948 była zatrudniona w Bytomskich Zakładach Budowy Maszyn w Katowicach. Od 1949 roku mieszkała w Olsztynie gdzie w latach 1949 – 1955 pracowała w Banku Inwestycyjnym.

Z początkiem 1956 roku podjęła pracę w redakcji literackiej olsztyńskiej rozgłośni Polskiego Radia. Swoje zainteresowania skoncentrowała głównie na folklorze.

Zdołała zgromadzić imponującą taśmotekę pieśni ludowych, gawęd, legend, które następnie wykorzystywała w cyklach audycji radiowych: Tropami ludzi i pieśni oraz Z gawędą i pieśnią przez kraj.

Ponad 200 nagranych przez nią taśm trafiło do Muzeum Narodowego w Warszawie.

Debiutowała wierszami w olsztyńskiej prasie. Z chwilą podjęcia pracy dziennikarskiej w Polskim Radiu zaczęła literacko opracowywać bajki i podania warmińsko-mazurskie oraz pieśni i gawędy myśliwskie. Łącznie wydała trzy tomy opracowań, jeden z nich, Śpiewa wiatr od jezior z roku 1966, opatrzyła wstępem zawierających zarys badań nad folklorem Warmii i Mazur.

W 1962 roku wydano jej pierwszą książkę Nad jeziorem bajka śpi, która według wspomnień autorki jest efektem jej wędrowania przed laty z radiowym mikrofonem tropami gawędziarzy Warmii i Mazur.

Najlepiej przyjęte przez czytelników i krytykę zostały jej dwie powieści. Pierwsza z nich - Sekretarzyk babuni, po raz pierwszy wydany w 1971 roku, to sympatyczna historia obyczajowa w relacji trzech pokoleń: wnuczki, babci i pradziadka podana do wierzenia jako autentyczne wspominki.

Druga powieść - Historia familii z Marciszek, wydana w 1980 roku jest portretem rodziny chłopskiej z Wileńszczyzny, osiadłej w naszym regionie, jako rozległy obraz w czasie i przestrzeni, obejmujący blisko sto lat w relacji 11 osób. Jest to saga rodzinna zaczynająca się w kurnej chacie krytej słomą na Wileńszczyźnie po murowany dom w Zeldągach; od półmroku przy lampie naftowej – po elektryczne światło; od sienników napychanych słomą – po materace w łóżkach. To powieść pełna kontrastów i porównań cywilizacyjnych, kulturowych i obyczajowych.

Pozostałe trzy powieści to bardziej rozrywkowe, anegdotyczne historyjki, opisane ze swadą reporterską, przedstawiającą autentyzm i indywidualizm narratorów, z którymi rozmawiała autorka, należą do nich:

Z kolankiem i bez – wydana w 1965 roku przedstawia gawędy i opowieści myśliwskie przepełnione miłością do olsztyńskiej przyrody;

Święto od cholery czyli Gawęda Współczesna – wydana w 1970 roku; oraz

Wileńska dorożka. Reportaże literackie z lat 1960 -1995 

W jej powieściach wspomnienia z dzieciństwa splecione zostały ze współczesnymi sprawami regionu. Sekretarzyk Babuni zawiera egzotykę rodowych tradycji wołyńskiego ziemiaństwa.

Z jej inicjatywy urządzono w województwie olsztyńskim izby regionalne i leśne w Jaśkowie, Parlezie Wielkiej, Rucianem-Nidzie, Spychowie, Wrzesinie.

Od przejścia na emeryturę w kwietniu 1982 roku zaczęła publikować swoje teksty w dwutygodniku „Posłaniec Warmiński”.

Za działalność dziennikarską i literacką oraz społeczną została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Otrzymała nagrody Prezesa Komitetu do spraw Radia i Telewizji, w tym „Złoty Mikrofon”.

Od 1971 roku należała do Związku Literatów Polskich.

Po stanie wojennym została członkinią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Zmarła w Olsztynie 15 października 2003.

Źródła:

Literaci & literatura Warmii i Mazur, Józef Jacek Rojek, Fundacja Środowisk Twórczych w Olsztynie 2008

Olsztyńskie Biografie Literackie 1945-1988, Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, praca zbiorowa pod red. Jana Chłosty, Olsztyn 1991

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra"